CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin üzerinde anlaştığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ açıklandı.

Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi temsilcilerinin TBMM’de yaptığı görüşmelerin ardından 6 muhalefet partisinin üzerinde anlaştığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’, 6 muhalefet partisi genel başkanlarının katılımıyla açıklandı. 6 muhalefet partisinin sunduğu Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’nin giriş, yasama, yürütme, yargı ve demokratik sistemin temel esasları olmak üzere 5 ana başlıktan oluştuğu duyuruldu.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Mutabakat Metninin giriş kısmını anlatırken DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu ‘yasama’ kısmını açıkladı. Mutabakat metninin yürütme organını Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp duyururken, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün ise mutabakat metnindeki yargı kısmı hakkında bilgiler verdi. İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Bahadır Erdem Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in temel hak ve özgürlükler açısından neler getirdiği ve 6 siyasi partinin bu konuda hangi ilkelerde birleştiğini açıklarken, kamu yönetimi ve siyasi etik kısmını Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya sundu.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de Cumhurbaşkanının veto yetkisi alınacak

Mutabakat metninde muhalefet partilerinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem önerisinde seçim barajının yüzde 3’e inmesi, seçimlerde yüzde 1 oy alan partilerin hazine yardımından faydalanması, torba kanun uygulanmasına son verilmesi, Cumhurbaşkanının yasa yapmadaki veto yetkisinin alınması ve meclis soruşturması için gereken yeter sayının düşürülmesi yer aldığı açıklandı. Aynı zamanda Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’nde Cumhurbaşkanının partisiz olacağı ve aktif siyasete bir daha giremeyeceği, yalnızca bir dönem görev yapabileceği vurgulandı. Bakanlar Kurulu kapsamında ise Başbakan’ın TBMM üyeleri tarafından belirlenmesi, Cumhurbaşkanının hükümet kurma görevini en fazla milletvekili olan partiye vermesi, bakanların Başbakan tarafından belirlenecek olması ve meclise karşı sorumlu olması yer alıyor.

OHAL kaldırılacak

Açıklanan mutabakat metninde yeni hükümet kurulmadan mevcut hükümetin düşürülemeyeceği, Cumhurbaşkanı ya da Bakanlar Kurulunun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacağı, bu yetkinin cumhurbaşkanlığı başkanlığında toplanan Bakanlar Kuruluna ait olacağı ve TBMM yetkisine tabi tutulacağı ifade edildi. OHAL için öngörülen sürenin kısaltılacağı ve OHAL kararnamelerine yer verilmeyeceği de söylendi.

Adalet Bakanı ve Müsteşarı hakimler kurulunda yer almayacak

Mutabakat metnine göre, hakimlik ve savcılık mesleklerinin birbirinden ayrılacağı, hakimlerin idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlı olduğuna ilişkin anayasa hükmü kaldırılacağı kaydedildi. Muhtemel bir sistem değişikliğinde HSYK’da değişikliğe gidilerek bu kurulun kaldırılacağı ve Hakimler Kurulu-Savcılar Kurulu olarak iki ayrı kurum kurulacağı açıklandı. Yüksek yargı kurullarında üyelerin yarısının TBMM tarafından üçte iki nitelikte çoğunlukla seçileceği, diğer yarısı ise Yargıtay, Danıştay, Türkiye Barolar Birliği (TBB), adli ve idari yargı birinci sınıf hakim ve savcılar tarafından kendi mensupları arasından seçileceği belirtildi. Adalet Bakanı ve Müsteşarının Hakimler Kurulunda yer almayacağı duyurulurken çoklu baro uygulamasına son verileceği, Anayasa Mahkemesinin üyelerinin en az dörtte 3’ünün hukukçu olacağı ve YSK’yı anayasada yargı bölümü içerisinde yüksek mahkeme olarak düzenleneceği duyuruldu.

Kadın erkek eşitliği dersleri eğitim müfredatına girecek

Mutabakat metninde yer alan temel hak ve özgürlükler kısmını anlatan İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Bahadır Erdem, ilkokul birinci sınıftan itibaren insan hakları ve kadın erkek eşitliği derslerinin eğitim müfredatına konulacağını, çevre mahkemelerini kurulacağını ve basına farklı özgürlükler verileceğini açıkladı.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de YÖK kaldırılacak

Kamu yönetimi ve siyasi etik kısmını anlatan Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya, kamu görevine alımlarda mülakatın kaldırılacağını ve yazılı sınav sonuçlarının esas alınacağını dile getirirken, sözlü sınav ve mülakatların da kayıt altına alınacağını kaydetti. İhale mevzuatının tek bir kanunda düzenleneceğini söyleyen Kaya, kayyum uygulamalarına son verileceği açıkladı. Kaya, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) kaldırılacağını ve üniversiteler arası bir kurul tesis edileceğini belirtirken öğretim üyelerinin kendi rektörlerini seçeceğini ekledi.

Genel Başkan Yardımcıları tarafından metnin okunmasının ardından Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in 23 madde ve 48 sayfadan oluşan mutabakat metni, 6 muhalefet partisinin genel başkanları tarafından imzalandı.